Những ai dùng bằng giả? Trên thị trường “đen” hiện nay không khó để tìm mua một tấm bằng giả. Câu chuyện làm bằng giả đã phát hiện, triệt tiêu nhiều đường dây sản xuất nhưng có vẻ vẫn chưa đến hồi kết. Có nghĩa “thị trường” tiêu thụ vẫn đang có nhu cầu. Vậy ai là những người sử dụng thứ “hàng giả” này. Xin làm một kiểm nghiệm theo phương pháp loại trừ xem ai đang sử dụng bằng giả: - Nông dân? Chắc chắn không phải. Nền nông nghiệp nước ta nhà nông vẫn chân lấm, tay bùn, thoát cảnh con trâu đi trước…, tuy có cái công nông kéo cày nhưng cũng chẳng cần bằng cấp vì có ai kiểm tra xem họ có bằng lái máy cày đâu? Tiền đâu đến nỗi thừa để nông dân mua bằng giả!    - Công nhân? Cũng không! Với trình độ thợ, khi đã được đào tạo nghề thì chẳng mấy ai trượt. Tại các khu công nghiệp, nhiều doanh nghiệp chỉ cần học sinh đã qua PTTH hoặc THCS, họ tự đào tạo nghề rồi cho vào dây chuyền sản xuất luôn. Do vậy họ chẳng mấy quan tâm bằng cấp của công nhân và công nhân cũng chẳng dư tiền để mua bằng giả làm gì.    - Sinh viên? Rất hiếm. Trong cơ chế thị trường hiện nay, dù học có đuối đôi chút thì sinh viên vẫn biết cách quan tâm, “chăm sóc” thầy để có được những điểm số cần thiết cho tấm bằng tốt nghiệp. Hiện có hàng ngàn sinh viên ra trường cũng chẳng kiếm được việc làm dù là bằng khá. Với tấm bằng giả liệu có lọt qua các kỳ phỏng vấn xin việc? Nhiều người đã phải cất tấm bằng vào tủ làm lưu niệm rồi vào làm công nhân trong các khu công nghiệp. Đã không có việc làm, họ cũng chẳng cần mua bằng giả làm chi.    - Trí thức, các nhà khoa học? Không thể. Với đặc thù lao động trí óc, sản phẩm là kết tinh trí tuệ, bằng giả không thể có đất tồn tại vì nó sẽ lộ ngay.    - Tiểu thương, thương gia? Cũng không thể vì với tấm bằng giả, nó chẳng giúp gì họ trong cuộc mưu sinh và cạnh tranh khốc liệt của thương trường!    Như vậy chỉ còn một đối tượng, cũng là lực lượng hùng hậu nhất mà nếu không có bằng cấp khó mà “lọt” vào được, đó là Công chức! Muốn được xếp lương cao, nâng lương: bằng cấp; muốn được thăng chức, cấp, bổ nhiệm…: bằng cấp. Chức vụ càng cao thì càng cần bằng cấp thứ hạng cao. Chính vì vậy sẽ không thể dẹp nạn bằng giả chừng nào còn các quan chức ít học lại muốn leo cao. Đinh Hoàng