Thuế xăng dầu nặng gánh vì thu ngân sách

 

Công bằng trong thuế bảo vệ môi trường   Một trong những lí do giá xăng dầu hiện nay được giữ ở mức vừa phải là do thực hiện Nghị quyết số 20/2022 của Quốc hội. Thực hiện Nghị quyết này, thuế bảo vệ môi trường (BVMT) với xăng dầu, mỡ nhờn đã có 3 lần giảm trong năm nay với tổng các lần giảm lên đến 75% góp phần kìm hãm nguy cơ lạm phát tăng cao. Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2023, thuế BVMT sẽ được đưa trở lại mức trần với xăng (trừ xăng sinh học) từ 1.000 đồng/lít hiện nay lên 4.000 đồng/lít; dầu diesel từ 500 đồng lên 2.000 đồng/lít; dầu mazut, dầu nhờn, từ 300 đồng lên 2.000 đồng/lít... Hàng triệu người tiêu dùng và hầu hết các ngành sản xuất có tiêu thụ xăng dầu sẽ chịu ảnh hưởng khi giá xăng dầu chắc chắn tăng lên tương ứng với mức thuế kể trên. Có lẽ chỉ có mặt hàng xăng dầu mới được cách tính thuế ấn định một cách cơ học (không căn cứ vào giá mặt hàng tăng hay giảm) nên khi giá xăng dầu thấp thì mức thuế đánh vào túi người sử dụng tăng lên, ngược lại, khi giá xăng tăng cao thì nguồn thu của Nhà nước không thay đổi dù doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có thể hưởng lãi tăng cao. Những năm gần đây thu ngân sách Nhà nước từ thuế BVMT tăng mạnh từ tỉ trọng chiếm 1% đã tăng lên tới 4,27% tổng thu ngân sách và trong đó hơn 95% tổng thu của thuế này là từ xăng dầu! Song liệu xăng dầu có phải là “tội đồ” gây tới 95% ô nhiễm môi trường!? Điều đáng nói nữa là con số 4,27% tổng thu ngân sách đó không phải để chi riêng cho BVMT. Tổ hợp sản xuất giấy tại Yên Phong, Bắc Ninh Lẽ thường trong sự công bằng là ai thải ra ô nhiễm môi trường nhiều phải đóng chi phí nhiều tương ứng và ngược lại để phục vụ xử lí môi trường. Tuy nhiên hiện có không ít mặt hàng, ngành sản xuất gây ô nhiễm lớn song đóng góp vào thuế BVMT chưa tương xứng. Có thể dễ dàng liệt kê ra các loại hình sản xuất gây ô nhiễm môi trường lớn, phạm vi rộng: Sản xuất điện than, thép, giấy, công nghệ dệt nhuộm, may mặc, da giầy, túi nilon, lắp ráp điện tử, hóa chất v.v… Ít ai liên tưởng những tờ giấy ăn trắng tinh sạch sẽ giá rẻ lại là nguyên nhân đang chuyển những dòng sông từ trong xanh thành dòng sông chết chóc! Rồi những túi nilon được phát miễn phí cho các bà nội trợ hằng ngày đang góp phần gây ô nhiễm cho cả các đại dương bao la! Tổng hợp của bao ngành sản xuất gây ô nhiễm môi trường mà phần đóng góp loại thuế này cộng lại vào ngân sách nhà nước lại chưa đến 5%! Điều đó cũng cho thấy xăng dầu đang “è cổ” gánh nặng thuế BVMT. Có lẽ cũng vì mức thuế BVMT khá “nhẹ nhàng” nên hầu hết các doanh nghiệp gây ô nhiễm không mấy bận tâm tới đổi mới công nghệ trong sản xuất, coi trọng xử lí ô nhiễm và đó cũng là tác nhân của tình trạng ô nhiễm ngày càng trầm trọng hiện nay. Nếu không giải quyết được sự công bằng trong đóng góp thuế BVMT thì cuối cùng loại thuế này nhằm vào xăng dầu cũng chủ yếu là tạo nguồn thu ngân sách, chưa hẳn vì BVMT!/. Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày  25/11/2022