Cộng trí tuệ           Tôi từng chứng kiến một câu chuyện học hành, trưởng thành của hai đưa trẻ, con hai anh bạn cùng cơ quan. Anh H, thủ trưởng cơ quan, anh L là trợ lí, mỗi người có một đứa con trai và chúng cùng học với nhau từ lớp 7 đến lớp 9, lực học sàn sàn nhau mức trên tiên tiến nhưng chưa đạt giỏi. Đến năm chuyển cấp, hai đứa đã sang hai ngã rẽ. Với học lực như vậy nhưng hai đưa vẫn quyết thi vào một trường danh tiếng ở trung tâm Thủ đô. Tất nhiên chúng không thể đỗ vì đó là nơi thi thố của những học sinh xuất sắc. Tuy nhiên, bằng mối quan hệ, anh H vẫn lo cho con vào được ngôi trường đó, còn con anh L vào một trường khác cũng khá, ở quận Tây Hồ. Do học lực đuối, không theo kịp bạn bè, con anh H bị trượt ngay năm học đầu rồi chán nản định bỏ học. Cuối cùng anh đã phải cho con chuyển sang trường khác. Con anh L dù học ở trường ít danh tiếng nhưng cháu nỗ lực, trở thành học sinh giỏi. Đến nay, cháu học xong đại học và vào làm tại một ngân hàng lớn. Còn con anh H phải học dạng liên thông từ cao đẳng rồi mới có được tấm bằng đại học… Thực tiễn đã chứng minh một điều, người ta có thể cho nhau nhiều thứ nhưng không thể cho nhau trí tuệ. Những ngày qua câu chuyện cộng điểm ưu tiên nóng trên báo chí và mạng xã hội. Sự bất cập của chính sách cộng điểm ưu tiên khiến nhiều sinh viên giỏi, thi đạt 28-30 điểm mà không thể vào trường đại học theo nguyện vọng 1. Sự bất cập đó được sửa chữa bằng một quy chế tuyển sinh mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, theo đó từ năm 2023, thí sinh đạt 22,5 điểm trở lên khi xét tuyển đại học không được cộng tối đa điểm ưu tiên; đạt 30 điểm sẽ không được cộng. Quy định này lại gây nhiều băn khoăn cho các em học sinh, khi chỉ vì đạt được điểm cao mà bị giảm điểm cộng ưu tiên… Tóm lại dù sửa bất cập cũ nhưng lại sinh những bất cập mới vì dù sao điểm số thi cử vẫn được cộng thêm. Ta đều biết, thi cử, tuyển sinh là để những học sinh có lực học tương đương vào những môi trường đào tạo phù hợp, vừa phát huy được năng lực của học sinh, vừa tạo được sự thi đua, cạnh tranh tốt nhất. Cho em A lực học khá vài điểm để lên cùng lớp với em B vốn có học lực giỏi chưa hẳn đã là một việc làm nhân văn, tốt đẹp. Biết đâu em A vì đuối sức, thua kém những bạn cùng trang lứa sẽ sinh tiêu cực… lúc đó sự ưu ái của chính sách vô tình đã hại các em, tương tự câu chuyện hai đứa trẻ con hai anh bạn tôi kể trên? Đã đến lúc cần xem xét lại chính sách cộng điểm ưu tiên trong thi cử nhiều năm qua. Vẫn rất cần ưu tiên các em học sinh vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện mọi mặt đang còn nhiều khó khăn, song cần một cách làm khác chứ không thể cộng thêm “điểm trí tuệ”. Có chuyên gia đã đề xuất, mỗi trường nên dành một tỉ lệ nhất định số lượng tuyển sinh và một số lớp nhất định cho lượng học sinh ưu tiên để các em có năng lực tương đồng (qua điểm thi) cùng vào một môi trường phù hợp./. Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi 28/6/2022