Văn hóa Tràng An

 

Người Hà Nội bộc lộ từ văn hóa Ca dao xưa về đất Kinh thành có câu Chẳng thơm cũng thể hoa nhài/Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An. Theo sử cũ, khi dời đô về Đại La, ngoài bầu đoàn thê tử của quan nhân vương triều còn có một bộ phận người dân Hoa Lư theo ra định cư tại Kinh đô mới. Người dân Đại La vốn có nghìn năm văn hiến, nếp sống lịch lãm đã chê người xứ Hoa Lư, Trường Yên quê mùa, thô kệch khiến dân cố đô chạnh lòng. Vì vậy họ đã nhắc nhau giữ gìn nếp sống đẹp vốn có của xứ Tràng An trên vùng quê mới. Dần dà nét đẹp văn hóa người Tràng An đã hòa nhập với tinh hoa văn hóa đất La thành và bồi đắp nó lên tầm cao mới. Ngày nay nét đẹp văn hóa Tràng An như đã như đồng nhất với văn hóa Hà thành, trở thành niềm tự hào của người Hà Nội. Nét thanh lịch và văn minh người Hà Nội thể hiện qua tính cách nhã nhặn, ứng xử khéo léo, thân thiện và lối sống chuẩn mực, sử dụng ngôn từ nhẹ nhàng, uyển chuyển…   Hiện nay vẫn có quan niệm cho rằng chỉ có những người Hà Nội xưa mới là chủ thể của văn hóa Tràng An, là niềm tự hào của riêng họ mà quên rằng, ban đầu người Tràng An cũng đâu phải dân gốc Đại La. Tại một tọa đàm “Của phố và người - Bóng hình Hà Nội trong dòng chảy văn chương đương đại” gần đây một nhà nghiên cứu phê bình văn học chia sẻ thẳng thắn: “Khái niệm người Hà Nội gốc, tốt nhất là chúng ta nên quên nó đi. Bởi vì bản chất của đô thị là không có người gốc. Đô thị là giao điểm của các luồng di dân đến”. Thực tiễn ngày nay người dân Hà Nội là một cộng đồng đa số đến từ mọi miền của đất nước. Khái niệm Hà Nội gốc dễ dẫn tới tâm lí phân biệt vùng miền, xa lạ với tính cách và nếp sống của người Hà Nội. Thực tiễn đã minh chứng những giá trị văn hóa Hà thành được gây dựng, bồi đắp bởi những trí tuệ, nhân cách có tình yêu sâu sắc, nhiệt huyết với mảnh đất này. Biết bao con người tài năng, tinh hoa của Hà Nội và mọi miền về sinh sống tại đây đã tạo dựng nên nét đẹp của một cộng đồng. Nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc, một nhà nghiên cứu lịch sử - văn hóa nổi tiếng, tác giả của nhiều công trình nghiên cứu có giá trị về Thủ đô. Không ít người nghĩ gia đình ông phải là Hà Nội truyền thống nhưng thực ra ông quê gốc ở Hưng Yên. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, tác giả của ca khúc nổi tiếng Nhớ mùa thu Hà Nội là người Huế. Nhạc sĩ Hoàng Hiệp với bài Nhớ về Hà Nội là người An Giang. Nhạc sĩ Phú Quang với rất nhiều bài hát về Hà Nội đi vào lòng người, ông sinh ra tại Phú Thọ v.v. Nét đẹp người Hà Nội đang được lưu truyền lan tỏa từ mỗi con người, mỗi nếp nhà, từng ngõ phố tới cả cộng đồng. Vì thế, ai muốn tự hào là người Hà Nội hãy thể hiện bằng phong cách, nếp sống, phép ứng xử chuẩn mực truyền thống văn hóa, cùng xây đắp, lan tỏa ra cuộc sống thường nhật./.  Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi tháng 11/2024