Phóng sinh, sát sinh Chuyện kể rằng Đề Bà Đạt Đa - anh em chú bác với Đức Phật đã giương cung bắn trúng một con chim thiên nga đang tự do bay trên bầu trời cao rộng. Thiên nga gẫy cánh, rơi vào khu vườn của Thái tử. Nhìn cảnh con thiên nga quằn quại trong cơn đau dữ dội, với lòng từ bi của một vị Thái tử mới 9 tuổi, Ngài đã nâng thiên nga ôm vào lòng, chăm sóc, chữa trị vết thương cẩn trọng. Bằng tình thương vô bờ ấy không bao lâu vết thương của thiên nga bình phục. Thiên nga đã được phóng sinh, lại vỗ cánh bay cao, cất tiếng vui mừng tỏ lòng tri ân với người đã cứu sinh độ thế. Theo quan niệm nhà phật, phóng sinh là cứu giúp những chúng sinh thoát khỏi cảnh khổ đau, sợ hãi trong thế “cá chậu, chim lồng”, bị tra tấn hành hạ. Bằng Tâm Bồ Đề dùng mọi phương tiện mang lại sự sống, sự bình an cho tất cả chúng sinh đang bị đe dọa đến tính mạng… đó chính là phóng sinh. Một tư tưởng, một tấm gương nhân đạo nay đang phát triển theo chiều hướng thái quá, lệch lạc. Nếu ai sống cạnh khu vực các sông hồ ở Hà Nội thì sẽ thường xuyên được chứng kiến cảnh phóng sinh rất tùy tiện. Cứ mồng Một, hôm Rằm rồi dịp cúng Tết Táo Công 23 tháng Chạp là chuyện phóng sinh lại diễn ra tấp nập. Ở Hồ Tây, vào những ngày lễ đó rất nhiều động vật như cá, ốc, cua, lươn, chạch… được người hành lễ xong mang đến và trút xuống hồ. Có những nhóm phật tử dùng xe tải chở đến phóng sinh một lúc hàng tạ ốc, mấy chục cân cá trê, chạch… Do môi trường nước không phù hợp và ô nhiễm nên chỉ vài ngày sau nhiều loại động vật trên bị chết nổi trắng trên mặt hồ (có khi còn thấy cả túi ni-lông chứa những con cá chết vì người phóng sinh không mở túi, ném bừa xuống). Chết nhiều nhất là ốc (loại ốc nứa, ốc vặn nhỏ bằng ngón tay), xác vỏ trôi về bờ phía đường Trích Sài có đến hàng tấn, bồi đắp nhiều năm đầy dần mép hồ, gây thêm ô nhiễm môi trường nước. Có người phóng sinh những con cá chép to gần 1 kg, vừa đi khỏi một lát, kẻ đánh bắt trộm đã tay lăm lăm chiếc vợt lội xuống làm cái việc… hậu phóng sinh. Vậy là việc phóng sinh như trên vô tình đã thành chuyện sát sinh. Động vật đang sống, phát triển ở “ngôi nhà” thanh bình của chúng bỗng dưng bị con người đánh bắt để mang đi làm cái việc có vẻ nhân văn, nhân sinh. Nhiều động vật chết trước khi được phóng sinh và con người vô tình sát sinh trước khi phóng sinh. Thực ra việc phóng sinh (cũng như tục đốt vàng mã) khi thờ cúng chỉ mang tính tượng trưng với ý nghĩa giáo dục, nhắc con người ta sống trừ ác, hướng thiện, ghi nhớ công ơn tổ tiên. Đây hoàn toàn không phải sự đổi chác với thần linh (lấy số lượng nhiều mong đổi lại được nhiều).           Xin đừng sát sinh bởi việc phóng sinh. Ta hãy giữ cho môi trường trong sạch như chúng vốn có, hãy bảo vệ sự sống muôn loài như chúng đang tồn tại, đó chính là sự phóng sinh hiệu quả và thực chất. Đinh Hoàng