Chuyện rác đô thị

 

Làm tốt “tiền” phân loại rác sẽ có hậu phân loại Cách đây chừng mươi năm từng thấy một công ty môi trường đô thị của Hà Nội đặt hàng loạt thùng nhựa chứa rác thải công cộng quanh khu Hồ Tây và một vài tuyến phố. Mỗi cặp có hai thùng nhỏ, một chứa rác hữu cơ, một chứa rác vô cơ. Những thùng rác khá đẹp nhưng có vẻ không thu hút được người dân nên cứ đứng “cô đơn” phơi mưa nắng mà chẳng có mấy rác được “cho ăn”. Thế rồi cái thì mất, cái thì nằm chỏng chơ, một số hư hỏng, mất nắp. Đến nay những thùng rác phân loại đó đã vắng bóng, họa hoằn mới thấy một vài thùng sót lại nhưng nó lại như đồ phế thải ai đó vứt ra hè đường. Một trong các phương án phân loại rác đã được HN thực hiện Chuyện phân loại rác thải sinh hoạt từ nguồn là chủ trương đã có từ lâu của ngành môi trường và chính quyền các thành phố lớn. Đã có những giải pháp được triển khai song cũng chỉ nửa vời nên chưa có “hồi kết”. Phân loại rác sinh hoạt từ nguồn, nói nghe có vẻ đơn giản nhưng đây là một vấn đề không nhỏ, nó phải được tiến hành đồng bộ thì mới có thể mang lại kết quả. Khởi điểm là tuyên truyền, vận động người dân ủng hộ, tham gia phân loại rác. Đây là khâu đầu tiên và cũng là khâu khó nhất nếu không có sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền (từ tổ dân phố đến phường, quận và các tổ chức đoàn thể). Khâu tiếp theo là đổi mới, cải tiến quy trình thu gom vận chuyển từ gia đình cho tới khi ra tới tập kết ra bãi tập kết cuối cùng. Ngay từ khâu đầu tiên của quy trình thu gom cũng đã xuất hiện những vấn đề kĩ thuật không dễ tháo gỡ một sớm một chiều. Ví dụ như việc thu gom tại các tòa chung cư. Sẽ phân loại thế nào khi ở không ít chung cư, rác được thả từ độ cao hàng chục mét xuống một khoang chứa chung? Hay tại các khu dân cư đô thị hiện mỗi phường hàng nghìn dân chỉ 1-2 công nhân thu gom với vài xe đẩy, nếu rác có phân loại thì cũng cho chung vào một xe thu gom. Rồi khi xe ô tô chuyên dụng vận chuyển rác cũng phải tách riêng để đưa đến nơi tập kết cuối cùng v.v. Chỉ vài việc “tiền” phân loại như thế đã thấy nhiều vấn đề cần giải quyết và chi phí cũng cần thêm không ít… tiền! Với lưu lượng hàng nghìn tấn rác sinh hoạt mỗi ngày thì thành phố nào cũng đang tăng tốc tiến trình hình thành những núi rác thải. Vấn đề xử lí rác thải sinh hoạt trên cả nước đã đến thời điểm “không có đường lùi”.   Thông tin một nhà máy điện dùng nguồn rác thải sinh hoạt làm nguyên liệu tại Hà Nội vừa bước vào vận hành “ăn” hàng nghìn tấn mỗi ngày khiến dư luận vui mừng. Với khối lượng hàng chục nghìn tấn rác thải mỗi ngày của cả nước thì đây thực sự là một nguồn “nguyên liệu” vô tận cho hoạt động đốt rác phát điện.  Nếu làm tốt các khâu trong quy trình thu gom rác thải sinh hoạt thì vấn đề “hậu” phân loại là xử lí sẽ không còn quá phức tạp. Khi đó nhà máy nhiệt điện dùng nguyên liệu rác thải sẽ phát huy tối ưu hiệu quả, vấn đề ô nhiễm rác thải đô thị mới được giải quyết một cách căn bản./. Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày 11/8/2022