Tinh giản ai?

 

Bài toán “tinh giản” Vừa qua Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 40-KL/TW về nâng cao hiệu quả công tác quản lí biên chế của hệ thống chính trị giai đoạn 2022 - 2026. Theo đó tiếp tục đẩy mạnh thực hiện tinh giản biên chế theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Giai đoạn 2021-2026, toàn hệ thống chính trị tinh giản ít nhất 5% biên chế cán bộ, công chức và ít nhất 10% biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Chủ trương tinh giản, nâng cao chất lượng bộ máy trong hệ thống chính trị là quyết tâm chính trị lớn, xuyên suốt của Đảng ta trong nhiều năm qua. Tuy nhiên cho đến nay bộ máy hành chính không những chưa giảm mà có những nơi, những bộ phận tiếp tục phình ra khiến nguồn lực ngân sách bảo đảm ngày một khó khăn. Nguyên nhân có nhiều song điều quan trọng nhất là việc đánh giá hiệu quả, xếp loại hoàn thành nhiệm vụ trên vị trí việc làm chưa đúng, chưa sát khiến khi muốn tinh giản thì chẳng biết tinh giản ai. Ví dụ, báo cáo của Chính phủ năm 2019, tỉ lệ công chức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ (mức cao nhất) chiếm 23,52%, hoàn thành tốt nhiệm vụ chiếm 73,38%, hoàn thành nhiệm vụ nhưng còn hạn chế về năng lực chỉ có 2,15% và không hoàn thành nhiệm vụ là 0,61%. Đối với viên chức, tỉ lệ này lần lượt là 23,58% - 70,84% - 4.96% và không hoàn thành nhiệm vụ là 0,46%. Vậy là nếu tinh giản biên chế công chức thì chỉ có thể giảm số hoàn thành nhiệm vụ nhưng còn hạn chế về năng lực chiếm và không hoàn thành nhiệm vụ (chiếm 2,66%) trên mục tiêu 5%. Chỉ tiêu còn lại sẽ phải tinh giản trong số 73,38% công chức hoàn thành tốt nhiệm vụ. Vậy sẽ giảm ai và tại sao lại tinh giản người đang làm tốt nhiệm vụ của mình? Căn bệnh thành tích trong giáo dục đã mang đến con số kết quả xếp hạng học sinh một số địa phương có tỉ lệ xuất sắc và giỏi chiếm hơn 94%, tỉ lệ kém chưa đến 1%. Phải chăng trong bộ máy hành chính trong hệ thống chính trị cũng đang tồn tại vấn đề mà mọi người hay gọi: “Bệnh thành tích”? Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng này là việc định lượng công việc, nhiệm vụ trên từng vị trí của công chức, viên chức chưa rõ, chưa sát, còn chung chung, thậm chí định tính. Thước đo đánh giá chất lượng, hiệu quả công việc thiếu hoặc không chuẩn thì bình xét cuối năm cũng sẽ cảm tính, không đúng thực tế. Nếu việc lượng hóa nhiệm vụ trên cương vị chuẩn xác cùng với giải pháp đưa chỉ tiêu hoàn thành xuất sắc, hoàn thành tốt không quá 95% (công chức) và không quá 90% (viên chức) sẽ cho ra đáp án con số 5-10% nhân sự cần được báo động vào vòng tinh giản. Nếu tình trạng đó ở mỗi nhân sự kéo dài một số năm nhất định sẽ là cơ sở để ra quyết định cắt hợp đồng lao động. Làm được như vậy sẽ không còn thực trạng hàng chục phần trăm công chức, viên chức “sáng cắp ô đi, chiều cắp ô về” mà vẫn yên tâm hưởng lương ngân sách./.  Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày  30/7/2022