Chính sách không bảo vệ lợi ích nhóm nhỏ

 

Chung riêng trong một lợi ích Quy định thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, lợi ích quốc gia, công cộng trong bộ Luật Đất đai hiện hành đang có nhiều ý kiến trái chiều. Cụ từ phát triển kinh tế-xã hội bao hàm quá rộng khiến nhiều công trình, dự án được hưởng lợi, gây thiệt thòi cho người sở hữu đất, trong khi đó chỉ là những công trình dự án kinh doanh, thương mại. Nhằm khắc phục những bất cập của Luật Đất đai 2013, Dự thảo Luật Đất đai mới đang trình Quốc hội tại kì họp này đã cụ thể hóa việc thu hồi đất phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, lợi ích quốc gia, công cộng với 30 trường hợp (Điều 79). Tuy nhiên có một số đại biểu Quốc hội cho rằng phát triển du lịch, dịch vụ cũng là phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, vì thế đề nghị đưa đất phát triển khu du lịch vào trong “trường hợp” phải thu hồi đất. Thử tìm hiểu cụm từ du lịch hoặc cụ thể hơn là khu du lịch trong luật pháp: Theo khoản 6 Điều 3 Luật Du lịch 2017, khu du lịch là khu vực có ưu thế về tài nguyên du lịch, được quy hoạch, đầu tư phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách du lịch.   Để được công nhận một khu du lịch cấp tỉnh thì khu du lịch đó cần phải đáp ứng các điều kiện: Có tài nguyên du lịch với ưu thế về cảnh quan thiên nhiên hoặc giá trị văn hóa, có ranh giới xác định; Có kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật, dịch vụ đáp ứng nhu cầu lưu trú, ăn uống và các nhu cầu khác của khách du lịch; Có kết nối với hệ thống hạ tầng giao thông, viễn thông quốc gia; Đáp ứng điều kiện về an ninh, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ môi trường... Một quần thể khách sạn tại khu du lịch Phú Quốc Như vậy du lịch và khu du lịch là khái niệm bao hàm rất rộng chứ không phải là “trường hợp” cụ thể, chẳng hạn điều kiện “có dịch vụ đáp ứng nhu cầu lưu trú, ăn uống và các nhu cầu khác của khách du lịch”. Để đáp ứng nhu cầu lưu trú thì cần hệ thống khách sạn, nhà nghỉ; để đáp ứng nhu cầu ăn uống thì cần có nhà hàng, quán ăn v.v. Và theo đó việc xây dựng khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng kinh doanh du lịch cũng cần được Nhà nước thu hồi đất. Như thế liệu có bình đẳng với các dự án khách sạn, nhà hàng ngoài khu du lịch trong khi họ vẫn đang phục vụ du lịch? Ai nghiên cứu lí luận môn triết học biện chứng mà không từng mung lung, khó hiểu trước khái niệm cái chung và cái riêng: Giữa cái riêng và cái chung luôn có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau. Cái chung tồn tại bên trong cái riêng, thông qua cái riêng để thể hiện sự tồn tại của mình; còn cái riêng tồn tại trong mối liên hệ dẫn đến cái chung. Theo các ý kiến đề xuất của một số đại biểu như nêu trên thì bất kể ngành nghề, lĩnh vực nào trong nền kinh tế cũng có thể minh chứng được là cần đưa vào danh mục Nhà nước thu hồi đất. Nền kinh tế thị trường rất cần bàn tay vô hình là thị trường để điều tiết những lợi ích mang tính thị trường. Nhà nước càng can thiệp sâu thì đương nhiên tính thị trường càng giảm đi, tạo nên những bất bình đẳng, méo mó trên thị trường./.   Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày 25/11/2023

Hội kín cũng cần quản lí

 

Chuyện hội trên mạng Những hội, nhóm công khai và kín trên nền tảng mạng xã hội có lẽ đã hình thành ngay sau khi những trang mạng được thiết lập và ứng dụng. Sự xuất hiện hội nhóm là tất yếu bởi sự tiện lợi của nó trong kết nối quan hệ, chia sẻ thông tin, trao đổi vấn đề cùng quan tâm. Nhiều hội, nhóm có giá trị tích cực giúp người dùng có thể chia sẻ thông tin hữu ích, tiện dụng, tuy nhiên cũng có nhiều nhóm “rác”, lan truyền quan điểm tiêu cực, sai trái, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội. Trên các trang mạng có chức năng ẩn danh như Zalo, Instagram… trong đó phổ biến nhất là mạng Zalo đang được nhiều người sử dụng với hình thức nhóm riêng tư. Thông thường những hội nhóm nhỏ chừng mấy chục hoặc vài trăm thành viên nhưng cũng có những nhóm thu hút hàng nghìn người tham gia. Rất nhiều nhóm tiêu cực được hình thành gần đây như: “Hội những người vỡ nợ muốn làm liều”, “Hội những người muốn tự tử”,  “Hội lô đề miền Bắc”, “Hội thông chốt giao thông”. Riêng “Hội bùng app (ứng dụng) vay tiền” đã có tới hơn ba mươi nghìn thành viên... Một hội chia sẻ cách "bùng" tiền các ứng dụng cho vay. Tuy là những hội có quan hệ lỏng lẻo, ít ràng buộc nhưng nó lại có sức lan tỏa, tác động, ảnh hưởng đến rất nhiều người. Nếu đó là những vấn đề tiêu cực, thậm chí trái với quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, chi phối tới công tác quản lí xã hội của cơ quan chức năng thì hệ quả có thể sẽ rất nghiêm trọng, ảnh hưởng tới an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thậm chí là an ninh quốc gia. Hiện chưa có bộ luật về tổ chức hội song Chính phủ đã có Nghị định số 45/2010/NĐ-CP quy định cụ thể về điều kiện thành lập, tên gọi, trụ sở, tôn chỉ mục đích, nội dung hoạt động cụ thể với các hội. Tại khoản 1 Điều 2 Nghị đinh này thì Hội được hiểu là tổ chức tự nguyện của công dân, tổ chức Việt Nam cùng ngành nghề, cùng sở thích, cùng giới, có chung mục đích tập hợp, đoàn kết hội viên, hoạt động thường xuyên, không vụ lợi nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hội, hội viên, của cộng đồng; hỗ trợ nhau hoạt động có hiệu quả, góp phần vào việc phát triển kinh tế - xã hội, được tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật… Tóm lại, mọi tổ chức Hội đều được pháp luật quy định rất cụ thể, quản lí chặt chẽ. Dù vậy thực tiễn vẫn xảy ra những lệch lạc, tiêu cực trong quý trình hoạt động khiến các cơ quan quản lí phải vào cuộc chấn chỉnh. Dù trong môi trường cuộc sống thực tiễn hay trên môi trường mạng xã hội thì mọi hội nhóm đều không thể tự do vô chính phủ. Mỗi hội, nhóm khi hình thành cần có người chịu trách nhiệm, được đặt dưới quản lí chặt chẽ của cơ quan chức năng. Đã đến lúc cần có quy định cụ thể để quản lí các hội nhóm trên môi trường mạng, nhất là trong thực hiện chủ trương của Nhà nước ta về xây dựng một xã hội số lành mạnh, văn minh và an toàn./. Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày 18/11/2023

Quản lí học sinh tham gia giao thông

Bằng lái cho học sinh Theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải thì bằng lái xe máy A1 được cấp cho người lái xe để điều khiển xe mô tô hai bánh có dung tích xi lanh từ 50 cm3 đến dưới 175 cm3. Còn tại Khoản 1 Điều 60 Luật Giao thông đường bộ năm 2008, độ tuổi của người lái xe quy định: Người đủ 16 tuổi trở lên được lái xe gắn máy có dung tích xi-lanh dưới 50 cm3; người đủ 18 tuổi trở lên được lái xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi-lanh từ 50 cm3 trở lên và các loại xe có kết cấu tương tự. Như vậy, căn cứ các quy định nêu trên thì bằng lái xe máy A1 sẽ được cấp cho người từ đủ 18 tuổi trở lên khi đủ điều kiện theo quy định của pháp luật. Các đối tượng từ 16 đến dưới 18 tuổi vẫn được sử dụng một số phương tiện giao thông mà không cần bằng lái. Nhiều học sinh chưa đủ tuổi đi xe máy phân khối lớn Thực tiễn hiện nay học sinh sử dụng phương tiện xe máy dưới 50cm3, xe máy điện, xe đạp điện là khá phổ biến, chưa kể không ít học sinh sử dụng xe phân khối lớn trong khi chưa được cấp bằng. Do lứa tuổi chưa trưởng thành, tính khí bồng bột nên các em đưa phương tiện ra đường thường lái xe theo cảm tính, chưa quan tâm tới sự an toàn của người xung quanh và cả chính bản thân. Khi không được cấp bằng lái thì đương nhiên các em cũng chưa có kĩ năng điều khiển phương tiện, đặc biệt là chưa nắm được các quy định của Luật Giao thông đường bộ - một kiến thức vô cùng quan trọng khi điều khiển phương tiện lưu thông trên đường. Có lẽ vì thực trạng này mà số vụ tai nạn giao thông do học sinh gây ra ngày một tăng, không ít vụ nghiêm trọng để lại hậu quả nặng nề cho gia đình và xã hội. So với năm 2008, khi bộ luật về giao thông ra đời thì hiện nay phương tiện giao thông đã tăng lên nhiều lần, hệ thống đường sá phát triển cho phép phương tiên đi với tốc độ khá cao, kể cả ở các tuyến đường liên thôn, liên xã. Với phương tiện thì ngay cả xe đạp điện, xe máy điện cũng có thể đi tới tốc độ 40-50km/h. Phải chăng pháp luật về an toàn giao thông đang bị bỏ ngỏ một lượng lớn xe máy phân khối nhỏ, xe máy điện, xe đạp điện trong khi đây không chỉ là phương tiện cho học sinh, nó đang được nhiều người lớn sử dụng cùng xu hướng sử dụng xe máy điện ngày một tăng, dần thay thế xe động cơ nhiên liệu. Nên chăng cơ quan chức năng nghiên cứu quy định về cấp một loại chứng nhận cho loại hình phương tiện giao thông cá nhân mức dưới bằng A1 cho đối tượng sử dụng xe máy dưới 50cm3, xe máy điện, xe đạp điện. Quyền hạn cấp chứng nhận này có thể phân quyền cho cấp xã và phối hợp giữa chính quyền với nhà trường trong tổ chức thi tuyển. Khi được cấp giấy chứng nhận lưu thông trên đường không chỉ bảo đảm an toàn chung mà nó cũng là căn cứ để xử phạt các vi phạm trật tự an toàn giao thông./. Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày 15/11/2023

Vòng kim cô mang tên quy hoạch

 

Quyền lực của Quy hoạch Với mỗi cá nhân đang sở hữu đất đai thì điều không may là bỗng dưng loại tài sản đặc biệt này được đưa vào quy hoạch. “Đáng sợ” hơn là quy hoạch đó lại đang bị “treo”! Khi đất được quy hoạch có nghĩa nó đã được đưa vào một kế hoạch sử dụng trong tương lai phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh… Trường hợp đất đai được thu hồi và đưa ngay vào cho một kế hoạch, dự án cụ thể trước mắt thì khác, khi đó người dân sẽ sớm được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Còn đất đai đưa vào quy hoạch mới chỉ là dự án trên văn bản pháp quy, có thể 10, 15, 20 và xa nhất là 50 năm sau mới triển khai. Tuy chưa biết khi nào đất mới thu hồi, triển khai dự án song khi đã vào quy hoạch thì người sở hữu lập tức hạn chế những quyền quan trọng nhất với tài sản của mình. Ví dụ nếu là đất ở thì chủ sở hữu không thể đầu tư xây dựng nhà cửa, chia tách sở hữu cho con cháu…   Quy hoạch treo khiến cuộc sống người dân khó khăn trăm bề Luật Quy hoạch số 21/2017/QH14 được Quốc hội ban hành năm 2017 bao gồm nhiều lĩnh vực song được quan tâm nhất có lẽ là quy hoạch về đất đai. Trong 59 điều khoản của bộ luật, không có quy định về hủy mà chỉ được phép điều chỉnh quy hoạch. Do đó đòi hỏi cơ quan chức năng khi xây dựng quy hoạch cần hết sức cẩn trọng không chỉ với lợi ích công cộng mà còn là lợi ích của người dân. Khi một quy hoạch xây dựng không phù hợp thực tiễn, thiếu tính khả thi nó sẽ dần trở thành “quy hoạch treo”. Thời gian của một quy hoạch được quy định từ 20 đến 50 năm, nếu bị treo đương nhiên sẽ dài hơn những mốc thời gian trên. Quyền lợi của người sở hữu đất sẽ thế nào khi tài sản của mình bị “treo” hàng chục năm trời? Quy hoạch sử dụng đất có thể ví như “chiếc vòng kim cô” đã được “gắn lên đầu” khiến người có đất không thể vùng vẫy! “Đất đã quy hoạch” cũng là “câu niệm thần chú” của công chức quản lí đất đai mỗi khi người dân đòi hỏi, khiếu nại quyền lợi chính đáng. Việc xây dựng quy hoạch hiện nay đang mang dấu ấn của một thời kinh tế bao cấp, kế hoạch hóa. Những quy hoạch hoành tráng được thiết kế một cách dễ dãi, thiếu minh bạch, không lường hết khả năng, nguồn lực để thực hiện. Đôi khi quy hoạch chỉ như nhằm tạo dấu ấn cho một nhiệm kì lãnh đạo. Đây là căn nguyên khiến rất nhiều quy hoạch đang trở thành “quy hoạch treo”. Quy hoạch như một thứ quyền lực vô hình. Chưa có cán bộ, công chức nào bị quy trách nhiệm, xử lí kỉ luật khi tạo ra những bản “quy hoạch treo”. Cũng chưa có người dân nào bị quy hoạch treo gây tổn hại về kinh tế, ảnh hưởng đời sống vật chất, tinh thần đã được bồi thường từ cơ quan chức năng. Dù mới qua 6 năm đi vào thực tiễn song xem ra đã có không bấ ít bất cập với một bộ luật rất quan trọng là Luật Quy hoạch. Bác Hồ từng dặn: “Việc gì lợi cho dân ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân ta phải hết sức tránh...”. Thực hiện quy hoạch đang xảy ra những bất cập, ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi người dân rất cần được điều chỉnh./.  Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày 08/11/2023

Tiêu dùng là tăng trưởng

 

Nên kích cầu qua thuế Nhu cầu tiêu dùng tăng là một kênh quan trọng và bền vững nhất kích thích nền kinh tế của một quốc gia tăng trưởng, nhất là những nước có dân số đông. Với quy mô dân số một trăm triệu người như Việt Nam thì nhu cầu tiêu dùng chính là một nguồn đầu tư không nhỏ cho nền kinh tế tăng trưởng. Nhà đầu tư cộng đồng này đôi khi chưa được quan tâm đúng mức với một nền kinh tế hướng ngoại, tập trung mạnh cho xuất khẩu như nước ta. Hiện nay trước thực trạng nền kinh tế thế giới đang đà suy giảm tăng trưởng cộng với bất ổn địa chính trị cho thấy chưa có nhiều triển vọng kinh tế tăng trưởng mạnh trong tương lai gần. Do đó nhu cầu hàng xuất khẩu khó có thể tăng lên, thậm chí còn suy giảm. Cùng với đầu tư công, tiêu dùng nội địa đang đóng vai trò quan trọng giữ ổn định và bền vững cho tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên yếu tố tiêu dùng lại liên quan trực tiếp đến thu nhập của dân cư và giá cả hàng hóa. Khi thu nhập tăng, giá cả hàng hóa rẻ thì tiêu dùng tất yếu sẽ tăng. Hồi tháng 9, Chính phủ Chính phủ Thái Lan từng đề ra kế hoạch phát 560 tỉ baht (tương đương 16 tỉ đô la Mỹ) dưới dạng tiền kĩ thuật số cho 55 triệu dân (281 đô la mỗi người) để thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư trong nước. Đây là một trong những biện pháp được Thủ tướng nước này triển khai nhằm vực dậy nền kinh tế đang tăng trưởng trì trệ. Năm 2020 thành phố Bắc Kinh (Trung Quốc) cũng từng phát hàng triệu phiếu khuyến mãi (trị giá 1,7 tỉ đô la) để người dân mua hàng giảm giá trên các nền tảng thương mại điện tử nhằm kích cầu tiêu dùng. Giảm thuế sẽ thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh Thực hiện Nghị quyết 101/2023/QH15, Chính phủ đã ban hành Nghị định 44/2023/NĐ-CP quy định giảm thuế GTGT xuống 8% đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%. Đây là một giải pháp trực tiếp hỗ trợ doanh nghiệp và gián tiếp hỗ trợ người tiêu dùng rất hiệu quả, bởi cuối cùng thì tiền thuế cũng được tính vào giá cả hàng hóa. Tuy nhiên với một số nhóm hàng hóa không được giảm theo Nghị định và việc giảm 2% thuế VAT trong thời gian này cũng chỉ giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 25.000 tỉ đồng. Theo các báo cáo của chính phủ trước kì họp Quốc hội đang diễn ra, nhiều khả năng mục tiêu tăng trưởng GDP năm nay không thể đạt mục tiêu đề ra là 6,5%. Một số ý kiến đang đề xuất nên giảm thuế VAT 2% cho tất cả các nhóm hàng hóa, vừa tránh được những phức tạp khi áp dụng (vì phải phân loại khi doanh nghiệp cùng lúc kinh doanh nhiều nhóm, loại hàng hóa) vừa hỗ trợ doanh nghiệp trước khó khăn chung và hỗ trợ người tiêu dùng đẩy mạnh chi tiêu. Chính phủ nên cân nhắc đề xuất này bởi kết quả thu ngân sách của ngành thuế trong 10 tháng qua có những tín hiệu khả quan./.  Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày 02/11/2023