“Một cục” và cuộc đời Lâu lắm tôi mới gặp lại anh bạn cũ tại một đám cưới hồi cuối năm trước. Dù cùng tuổi nhưng nhìn anh nay dáng vẻ tiều tụy, già trước cả chục tuổi. Sau hồi tâm sự, hỏi thăm gia cảnh của nhau, anh trầm tư tâm sự: “Tôi sai lầm quá ông ạ, nhất là khi nhìn thấy những người bạn, trong đó có ông nay cuộc sống ổn định, chủ động vì có thu nhập khi về già. Tôi nay đi ăn cưới con cái bạn bè thế này cũng là tiền của con cháu nó đưa, tuy không phải xin nhưng chẳng tránh được cái cảm giác ngửa tay”. Anh bạn này vừa là bạn học lại vừa là đồng ngũ với tôi. Lực học khi còn học cấp 3 và năng lực khi trở thành sĩ quan quân đội cũng “sàn sàn”, không hơn kém nhau là bao, tuy nhiên xét về nhạy bén trong cuộc sống anh có vẻ hơn tôi. Cuộc đời quân ngũ được chừng 14 năm thì anh đã có một quyết định bước ngoặt cuộc đời: Anh xin nghỉ “một cục”, thanh toán số năm công tác được một món tiền, khi đó cũng tương đối lớn. Lúc ấy anh có thể còn sự lựa chọn khác, chờ thêm chút thời gian để hưởng chế độ bệnh binh, dạng như nghỉ mất sức lao động, nhưng có lẽ còn sức trẻ, anh chọn phương án lấy “một cục” để tạo vốn làm ăn khi rời quân ngũ. Khi đó tôi cũng nghĩ anh đã nhạy bén thời cuộc để chuyển hướng cho cuộc đời bởi khi đó có câu “một gạch ba sao không bằng sào tăng sản”, lương sĩ quan quân đội sống khá chật vật… Nhớ lại câu chuyện của anh bạn kể trên bởi mấy ngày gần đây rộ lên chuyện hàng nghìn công nhân ở các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh, Sóc Trăng... đua nhau đi rút, thanh toán sổ bảo hiểm xã hội lĩnh một lần. Việc này cũng giống chuyện anh bạn tôi cách đây mấy chục năm xin nghỉ “một cục”. Tuy nhiên, cũng có điểm khác nhau giữa 2 thời kì: Khi anh bạn tôi nghỉ chế độ như vậy đa số nghĩ đó là sự thức thời, những người “bám trụ” hưởng lương chưa chắc ai hơn ai. Nay thì ngay từ đầu việc thanh toán bảo hiểm xã hội một lần đã được các chuyên gia, nhà quản lí cảnh báo người lao động sẽ rất thiệt thòi nếu không giữ để hưởng chế độ hưu trí cùng nhiều chính sách thiết thực sau này. Thậm chí có người còn đem bán cho những kẻ thu gom với giá rẻ hơn nhiều so với bảo hiểm xã hội chi trả. Kỳ lĩnh lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội của người cao tuổi Đóng bảo hiểm để hưởng chế độ hưu trí nay đang lan tỏa sang cả đối tượng là người nông dân, lao động tự do… Việc làm của những người lao động kể trên như thể đi ngược xu thế của xã hội, tự đẩy mình vào cái thế không có gì “bảo hiểm” trong tương lai. Khi về già sức khỏe giảm sút nhưng có một khoản thu nhập ổn định (có thể không cao) nhưng nó như một chỗ dựa vật chất và cả về tinh thần, ví như anh bạn tôi kể trên luôn mang tâm thế phải xin tiền con cháu cho những nhu cầu rất đời thường./.  Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Báo Người cao tuổi ngày 17 tháng 4 năm 2020