Trọc phú giàu nhưng không sang

 

Giàu và sang Ngôn ngữ tiếng Việt có từ giàu và từ sang. Tục ngữ thì có câu “giàu vì bạn, sang vì vợ”. Bạn tốt có thể giúp ta cơ hội, cách thức làm giàu, nhiều người đã giàu từ đây. Vợ giỏi, đảm đang, nhân hậu, có phẩm hạnh giúp chồng trong ứng xử, giải quyết các mối quan hệ thuận hòa từ gia đình đến xã hội, vậy là sang. Có ông nhà giàu “nứt đố, đổ vách”, tủ rượu tại phòng khách trưng toàn rượu ngoại đắt tiền nhưng có khách đến lại chỉ thấy mời đãi bằng chai “quốc lủi”. Khoe có loại trà hàng triệu đồng một lạng của nước ngoài song mời khách chỉ thấy pha trà mạn Thái Nguyên. Có thể coi đây là những người giàu nhưng không sang. Đó là những người mà xưa hay được gọi chung cái tên “trọc phú”.                                     Biệt phủ mọc giữa quê nghèo không phải là sang Từ xưa cha ông chúng ta hiểu từ sang theo nghĩa sang trọng, sang trong nết ăn nét ở, trong phép ứng xử giữa người với người. Người sang trọng luôn tôn trọng người khác để người khác cũng tôn trọng mình. Muốn trở thành một người sang không dễ và không phải ai cũng có thể làm được vì nó phụ thuộc vào tính cách, nhân phẩm cùng sự hiểu biết lí lẽ cuộc sống. Còn giàu thì thời nay rất nhiều người có thể làm được bằng sự cần cù, khôn ngoan, có tri thức, biết tận dụng cơ hội và cả sự may mắn... Không ít người làm giàu bằng mọi giá, bất chấp đúng sai, chà đạp đạo lí, vi phạm pháp luật nên rất khó thấy ở họ sự sang trọng. Như vậy giữa giàu và sang là hai phạm trù riêng, tách bạch, đôi khi nó chẳng liên quan hay ràng buộc song người ta hay quen miệng khi nói cụm từ giàu sang. Giàu là phạm trù vật chất còn sang là phạm trù văn hóa tinh thần. Nhiều người chưa giàu, cuộc sống đạm bạc nhưng qua cách ứng xử người ta vẫn thấy toát lên nét thanh bạch, cao sang đáng kính, trong khi không ít người giàu có, tiền của chất đầy song lại chẳng được nhiều người nể trọng, thậm chí còn bị coi khinh.  Gắn giàu với sang dần nghe quen dễ ngộ nhận rằng đã giàu là sang, muốn sang thì phải giàu. Đây là nhận thức không đúng dẫn đến có những hệ lụy trong ứng xử, tệ trọng vật chất, xem nhẹ giá trị văn hóa tinh thần, nhất là trong thể chế kinh tế thị trường hiện nay./.  Đinh Hoàng Bài suy ngẫm đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày  02/7/2024