Tiếp tay… Ngay từ khi manh nha “chiến tranh thương mại” giữa hai cường quốc kinh tế thế giới Mỹ-Trung Quốc, nhiều chuyên gia kinh tế đã cảnh báo về ngắn hạn có thể mở ra cơ hội, song về lâu dài Việt Nam có nguy cơ trở thành điểm trung chuyển, nơi hàng hóa Trung Quốc “khoác áo Việt” trên hành trình sang Mỹ, sang Âu. Ảnh minh họa Sự cảnh báo đã và đang hiện thực hóa. Đây là “đòn hiểm” với doanh nghiệp Việt chân chính và nguy cơ cho cả nền kinh tế trong khi cơ hội từ cuộc chiến này được kì vọng sẽ thu hút chuyển dịch đầu tư vẫn còn chưa rõ ràng. Thông tin việc Tổng cục Hải quan chặn đứng 1,8 triệu tấn nhôm Trung Quốc (ước tính giá trị khoảng 4,3 tỉ USD) nhập về Việt Nam để giả mạo xuất xứ nhằm xuất khẩu sang Mỹ và các nước, khiến nhiều người dù không bất ngờ nhưng vẫn ngỡ ngàng vì khối lượng và trị giá quá lớn. Vụ việc đang được điều tra, song dù nếu đó là doanh nghiệp nước ngoài hay liên doanh nước ngoài tại Việt Nam thì cũng khó “chuyển hóa” thành hàng Việt nếu không có sự “tiếp tay” của doanh nghiệp nội hoặc cơ quan quản lí. Với thuế suất Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc 25-30% (riêng mặt hàng nhôm là 374%) trong khi hàng của ta chịu thuế rất thấp (với nhôm cũng chỉ 15%) sẽ thấy con số chênh lệch là rất lớn, khi mà lượng hàng hóa lên tới hàng tỉ đô la. Kho nhôm của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nhôm Toàn Cầu chờ xuất đi Mỹ bất thành . Ngay tại “sân nhà”, hàng hóa Việt Nam đã khó cạnh tranh với hàng Trung Quốc, điều đó cho thấy doanh nghiệp nhập hàng từ nước ngoài giá rẻ về rồi xuất sang Mỹ sẽ thu được lợi nhuận không nhỏ. Cách kinh doanh trái pháp luật này như đang “tiếp tay” cho các doanh nghiệp Trung Quốc né tránh đòn thương mại của Mỹ, đồng thời cũng là sự vô hiệu hóa vũ khí của đối phương trong cuộc chiến thương mại khốc liệt. Quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Mỹ cũng như EU đang diễn ra khá thuận lợi, nhất là gần đây rào cản kĩ thuật nhằm vào hàng nông sản, thủy sản, hàng tiêu dùng của doanh nghiệp Việt Nam được hạ nhiệt đáng kể. Có thể lúc này hàng hóa của ta xuất sang Hoa Kỳ đang có khối lượng và giá trị chưa lớn so với một nền kinh tế hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, những hoạt động xuất nhập khẩu kiểu “tiếp tay” như trên sẽ khiến giá trị hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ và các nước khác tăng nhanh, tới khi đó họ sẽ không “làm ngơ”. Liệu đã ai nghĩ đến viễn cảnh rất nhiều hàng hóa của Việt Nam như nông, thủy sản, hàng tiêu dùng… bị đánh thuế lên tới 25-30%, thậm chí như nhôm, thép lên 374% như Mỹ áp với Trung Quốc? Khi đó, chút lợi lộc của một số doanh nghiệp làm ăn bất chính hôm nay sẽ chỉ là con số rất nhỏ so với thiệt hại người dân, doanh nghiệp cả nước phải gánh chịu. Mong rằng các cơ quan chức năng từ Trung ương tới địa phương cần ra tay quyết liệt, khẩn trương ngăn chặn các doanh nghiệp làm ăn trái pháp luật kiểu “tiếp tay” như trên./. Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Báo Người cao tuổi ngày 7 tháng 11 năm 2019