Văn minh tiền mặt

 

Bao phủ tài khoản Lịch sử phát triển giao dịch hàng hóa thông qua giá trị trung gian là đồng tiền vật chất có lẽ đã qua đỉnh cao. Đến một lúc nào đó, có thể không xa, tiền giấy sẽ hoàn thành sứ mệnh lịch sử, nhường chỗ cho đồng tiền phi vật chất tồn tại dưới dạng tài khoản ngân hàng, điện thoại, ví điện tử hoặc tiền ảo. Nền văn minh không tiền mặt đã khá phổ biến trên thế giới, nhất là tại các nước phát triển. Với nền tảng khoa học công nghệ hiện nay, các nước đang phát triển và cả chưa phát triển cũng hoàn toàn có thể tiến tới mô hình kinh tế, xã hội không tiền mặt. Là nước đang phát triển, song với Việt Nam ta nền “văn minh tiền mặt” vẫn như thuở “hoàng kim”. Thế nên người ta vẫn có thể mang cả va li tiền “đi đêm” tới nhà quan chức để hối lộ, đổi chác. Rồi ca sĩ, MC làm từ thiện cũng mang cả bao tải hàng tỉ đồng đi phát cho người dân giữa lúc bão lũ ngập mái nhà. Việc cưới xin, hiếu hỉ, mừng thọ… tất cả quà cáp được quy thành phong bì tiền mặt. Việt Nam đang “đỉnh cao” văn minh tiền mặt! Khi mới được hưởng chế độ hưu trí, chỉ qua vài lần chen chúc xếp hàng ở nhà văn hóa phường từ sáng tới trưa mới nhận được suất tiền lương hưu tôi đã phải nhanh chóng đi làm thủ tục mở tài khoản để nhận lương qua thẻ ngân hàng. Cũng không ít người chán cảnh chen chúc xếp hàng nhận lương đã chuyển sang mở thẻ. Tuy nhiên, tại các miền quê, vùng sâu đa số người hưởng lương, trợ cấp vẫn thích lĩnh lương trực tiếp. Trong bối cảnh dịch Covid-19 thì đây cũng là hoạt động tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh, dù kì hạn nhận chế độ đã được gộp 2 tháng liền. Tiền mặt khá tiện dụng trong cuộc sống nhưng nó lại là thứ khiến người ta rất khó nắm bắt đường đi trong lưu thông. Giao dịch thông qua tài khoản ngân hàng là cách thức tốt nhất để cơ quan quản lí nắm được đường đi dòng tiền, hạn chế những bất minh, tiêu cực trong sử dụng tài sản công và tư. Giả sử mọi người đều có tài khoản cá nhân, việc trợ cấp hay trao tiền từ thiện đều được thực hiện thông qua tài khoản ngân hàng thì đã không xảy ra chuyện lùm xùm sao kê hay nghi ngờ trục lợi với một số cá nhân mà nay cơ quan điều tra đang mất công vào cuộc xác minh. Công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng và Nhà nước ta trong những năm gần đây đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên cái được vẫn chủ yếu ở phần chống, tức là “phần ngọn”, còn khía cạnh phòng chưa có những công cụ và chế tài hiệu quả để hành vi tham nhũng, tiêu cực khó xảy ra. Giao dịch không tiền mặt là một trong những công cụ hữu hiệu để phòng ngừa các hành vi tham nhũng, tiêu cực song chưa được quan tâm đúng mức. Đại dịch Covid-19 bùng phát là cơ hội cho chuyển đổi số nói chung và thương mại, giao dịch nói riêng phát huy thế mạnh. Đã đến lúc cần những giải pháp và chế tài mạnh nhằm hạn chế sử dụng tiền mặt và có hình thức khuyến khích lợi ích khi sử dụng tài khoản, thanh toán, giao dịch không dùng tiền mặt./. Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày 16 tháng 10 năm 2021