Farmstay đang “theo vết” Condotel Farmstay là một loại mô hình du lịch sinh thái dành cho gia đình, phục vụ tham quan, nghỉ dưỡng và khám phá nông trại, thưởng thức món ăn dân dã, rau sạch và các nguồn thực phẩm được nuôi trồng, chế biến trực tiếp tại trang trại. Mô hình này đã có ở Italia từ năm 1980, sau đó có mặt và phát triển ở Bắc Mỹ, Australia và ở châu Á. Tuy nhiên khi du nhập vào Việt Nam, loại hình du lịch này đã sớm có sự biến đổi. Đa số các Farmstay Việt Nam chỉ hướng đến giá trị nghỉ dưỡng hơn là trải nghiệm, điểm đến cuối cùng là chia nhỏ để kinh doanh bất động sản dưới hình thức hợp tác đầu tư hưởng lợi nhuận. Mô hình Farmstay bán đất trang trại nghỉ dưỡng mới xuất hiện trên thị trường, là sản phẩm lai kết hợp giữa 2 từ farm (nông trại) và homestay (khu lưu trú địa phương). Xu hướng mua đất nông nghiệp làm nhà vườn, Farmstay bắt đầu nhận được sự quan tâm của các nhà đầu tư và theo dự báo trong tương lai nó sẽ tạo ra một làn sóng mua bán bất động sản lớn, rời xa bản chất ban đầu của mô hình này. Farmstay đang được quảng cáo là hình thức đầu tư "gà đẻ trứng vàng" Condotel du nhập vào nước ta với các dự án khách sạn nghỉ dưỡng được quyết định đầu tư trên đất dịch vụ, khách sạn. Để hấp dẫn nhà đầu tư thứ cấp, các chủ đầu tư đã vẽ ra một viễn cảnh sở hữu một căn hộ chung cư, lúc nào thích thì đến ở, thời gian còn lại cứ ngồi hưởng lãi suất gấp đôi gửi tiền vào ngân hàng. Các nhà đầu tư thứ cấp đã chẳng quan tâm xem làm sao lại có cái lãi suất hấp dẫn ấy trong khi thực chất căn hộ chỉ mang lại lợi nhuận bằng lấp đầy khách du lịch nhiều nhất có thể. Sự đổ vỡ, thoái trào của Condotel hiện nay thực ra đã được các chuyên gia dự báo từ trước, ngay khi nó còn đang “hot”. Các dự án hợp tác đầu tư nông trại nghỉ dưỡng hiện nay đang nở rộ từ Bắc vào Nam như tại Hà Nội, Hòa Bình, Vũng Tàu, Bình Thuận, Ninh Thuận, Lâm Đồng, Gia Lai, Long An... Không ít dự án trong đó cũng đưa ra cam kết lợi nhuận với tỉ lệ cao dạng Condotel. Nếu chỉ trông cậy vào lợi nhuận từ hoạt động nghỉ dưỡng của khách du lịch thì lợi nhuận cao sẽ là “bài toán khó”. Cocobay Đà Nẵng “vỡ trận” vì không bảo đảm trả được lãi 12% cho nhà đầu tư Condotel Theo thông tin quảng cáo tại nhiều dự án Farmstay, người mua có quyền sở hữu và chuyển nhượng cho bên thứ 3 chốt lời nếu muốn. Dự án có chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 50 năm; kí hợp đồng hợp tác đầu tư giao đất 40 năm, hết 40 năm gia hạn lại và tái sử dụng theo dự án… Nhiều nhà đầu tư như cố quên đi rằng, đất nông nghiệp cuối cùng vẫn là nông nghiệp và cao lắm cũng chỉ kinh doanh trang trại nghỉ dưỡng để thu lợi nhuận. Những quảng cáo trên cũng na ná như của Condotel, đã “cầm đèn chạy trước pháp luật” và cuối cùng sẽ được đổ tại… rủi ro pháp lí rồi tìm cách tác động để điều chỉnh pháp luật!           Đã có bài học mang tên Condotel, liệu các nhà đầu tư thứ cấp có một lần nữa nhắm mắt đi theo “vết xe đổ”?/. Đinh Hoàng Bài bình luận đăng Tạp chí Người cao tuổi ngày 29 tháng 7 năm 2020